Namen van religies

Religie’s hebben namen. Jodendom, Buddhisme, Christendom. Namen worden met hoofdletters geschreven. Maar de woorden ‘joden’ en ‘christen’ zijn gewone zelfstandig naamwoorden, geen eigennamen.

Christendom

Het Christendom is de naam van een religie, en alleen daarom is het in principe juist het woord ‘Christendom’ met de hoofdletter C te schrijven. Ik wil daar echter vanaf stappen. Niet omdat ik er principieel op tegen zou zijn de namen van deze religies met hoofdletters te schrijven, maar omdat ik alle woorden als ‘christus’ en ‘christenen’ voortaan zonder hoofdletter wil schrijven. Om dan overal ‘Christendom’ nog steeds met een hoofdletter te schrijven is misschien grammaticaal correct, maar inhoudelijk incoherent.

Christus met een hoofdletter is niet de naam van een mens, maar christus zonder hoofdletter is de Nederlandse overzetting van de Griekse vertaling van het Hebreeuwse woord mashiyach. Mensen die als leerlingen en volgelingen naar de christus werden vernoemd, zouden dus christenen, zonder hoofdletter, moeten heten.

Handelingen 11:26

Wel een vol jaar bleven zij samen in die gemeente en gaven aan een talrijke schare onderricht. Het eerst noemde men te Antiochië de leerlingen christenen.

— Zoals het hoort

Precies zoals het in het Griekse origineel staat, waar het woord ‘christianos’ ook zonder hoofdletter is geschreven.

Jodendom

Ten aanzien van het woord ‘joden’ is het volgens mij eender. Het Jodendom is de naam van de religie van de joden, maar ‘joden’ zou niet met een hoofdletter moeten worden geschreven, omdat er nou eenmaal niemand was die Jood heette waarvan het meervoud ‘de Joden’ zou kunnen zijn afgeleid.

De bedoeling van het woord ‘Joden’ met een hoofdletter is om joden als een ras (het Joodse ras) of een volk (het Joodse volk) te portretteren, met daaraan gerelateerd de begrippen “de Joodse staat” en “het Joodse land.”

Ik ben het daar dus niet mee eens. Er is sprake van een land dat Israël heet, met een daaraan gerelateerd en afgegrensd grondgebied. De inwoners van Israel heten Israëliten. Allemaal met hoofdletters. Israël is het thuisland van het jodendom, maar joden die niet in Israël wonen, zijn joden die het jodendom aanhangen, zonder hoofdletters.

Het begrip ‘heidenen’ schrijven we toch ook niet met een hoofdletter? Naar wie zouden heidenen vernoemd moeten zijn, naar iemand die Heiden heette? Wie was dat dan? En schrijven we ‘Heidendom’ met een hoofdletter, of ‘heidendom’ zonder?

Er was niemand die Christus heette. Wel is er “de christus”, dus diens navolgelingen heten christenen,

Er was niemand die Jood heette waarnaar de nakomelingen van zo’n persoon zich kunnen vernoemen. Er is ook geen religie die zich naar een persoon namens Jood kan vernoemen.

In het Engels is dit overigens iets anders dan bij ons. Want de mensen heten Jews en de religie heet Judaism. Welnu, Judaism is vernoemd naar Yehudi, en dat is een naam, dus in het Engels is het voor mij duidelijk dat de religie Judaism heet met een hoofdletter. Maar ook in het Engels is er niemand die Jew heette, dus is het voor mij ‘the jews,’ zonder hoofdletter.

Ik begrijp uiteraard dat de Nederlandse benaming Jood en Joden afkomstig is van datzelfde Yehuda als waarvan de Engelse naam Judaism is ontleend, maar dat ik het begrijp wil niet zeggen dat ik het er mee eens ben. De Statenvertaling heeft het woord ‘Joden’ breed in de Nederlandse taal ingevoerd, iedere theoloog en iedere kerk gebruikt dit woord al eeuwen lang, en niemand denkt er nu nog bij na. Desondanks blijf ik erbij dat de namen Jew en Jood gekunsteld zijn en niet rechtstreeks af te leiden van de naam Yehuda.

De oorzaak, of beter gezegd het doel, van de verwarring is het feit dat de naam Jood niet alleen van toepassing is op de afstammelingen van Yehuda. Er is een enorm veel groter aantal mensen dat niet van Yehuda afstamt, maar via moeder-constructies en conversie-rituelen en assimilaties tot het jodendom is toegetreden. Een aangetrouwde zwager van mij is een Nederlander van geboorte, en zijn grootouders en ouders en zijn broers en zussen zijn allemaal, generaties lang, gewone Nederlanders. Deze man is naar Israël vertrokken, tot het jodendom geconverteerd, en nu is hij jood, maar zonder hoofdletter. Hij woont in Jeruzalem en is een Israëliet, met hoofdletter.

De verwarring wordt bewust in stand gehouden want door de naam Joden met een hoofdletter te schrijven denkt iedereen dat het een ras is, en een volk dat terug gaat tot bijbelse tijden, en dat de Joden de rechtmatige erfgenamen zijn van het land Israël. In werkelijkheid echter vormen de joden een aggregatie van mensen uit alle volken, zonder gemeenschappelijke erfelijke eigenschappen, en de overgrote meerderheid stamt niet af van Yehuda of het bijbelse Huis van Yehuda,

Het enige gemeenschappelijke van het jodendom is de Talmud. Alle mensen die zich nu aanhangers van het jodendom noemen, zouden eigenlijk Talmudim moeten heten, aanhangers van de Talmud. ‘Talmudim’ wordt geschreven met een hoofdletter, maar ‘joden’ met een kleine letter.

Ook in dit opzicht zijn dus joden en christenen gelijk.

❧